Wpływ ułożenia przewodów w obwodzie spawania na powtarzalność rezultatów jest często niedoceniany. Podczas planowania systemu spawania trzeba uwzględnić poniższe punkty:
Możliwe błędy konstrukcji i ich optymalizacja |
Możliwe błędy w projektowaniu i ich optymalizacja, np. rozdzielenie ścieżek przepływu prądu. |
Wpływ ułożenia przewodów w obwodzie spawania na powtarzalność rezultatów jest często niedoceniany. Podczas planowania systemu spawania trzeba uwzględnić poniższe punkty:
Możliwe błędy konstrukcji i ich optymalizacja |
Możliwe błędy w projektowaniu i ich optymalizacja, np. rozdzielenie ścieżek przepływu prądu. |
W obwodzie spawania zastosowano różne materiały i przekroje przewodów, a w miejscach ich łączenia występuje rezystancja przejścia.
W przypadku połączenia szeregowego wartości rezystancji dodają się, co może spowodować wystąpienie strat mocy i spadków napięcia.
Rezystancja stykowa w miejscach łączeń ulega znacznym zmianom zależnie od siły docisku i właściwości powierzchni.
Rezystancje różnych materiałów | Rezystancje miejsc połączeń |
R1 HP Con | Wiązka przewodów | R C1 | Przewód spawalniczy dodatni źródła spawania |
R2 HP | Pakiet przewodów uchwytu | R C2 | Przedłużająca wiązka uchwytu |
R3 GD | Przewód masy | R C3 | Pakiet przewodów uchwytu |
R4 WP | Element spawany, stół roboczy | R C4 | Korpus palnika |
|
| R C5 | Stół spawalniczy lub element mocujący |
|
| R C6 | Przewód spawalniczy ujemny źródła spawania |
|
|
| |
R | Rezystancja całkowita (= suma wszystkich rezystancji jednostkowych) |
W obwodzie spawania zastosowano różne materiały i przekroje przewodów, a w miejscach ich łączenia występuje rezystancja przejścia.
W przypadku połączenia szeregowego wartości rezystancji dodają się, co może spowodować wystąpienie strat mocy i spadków napięcia.
Rezystancja stykowa w miejscach łączeń ulega znacznym zmianom zależnie od siły docisku i właściwości powierzchni.
Rezystancje różnych materiałów | Rezystancje miejsc połączeń |
R1 HP Con | Wiązka przewodów | R C1 | Przewód spawalniczy dodatni źródła spawania |
R2 HP | Pakiet przewodów uchwytu | R C2 | Przedłużająca wiązka uchwytu |
R3 GD | Przewód masy | R C3 | Pakiet przewodów uchwytu |
R4 WP | Element spawany, stół roboczy | R C4 | Korpus palnika |
|
| R C5 | Stół spawalniczy lub element mocujący |
|
| R C6 | Przewód spawalniczy ujemny źródła spawania |
|
|
| |
R | Rezystancja całkowita (= suma wszystkich rezystancji jednostkowych) |
W obwodzie spawania zastosowano różne materiały i przekroje przewodów, a w miejscach ich łączenia występuje rezystancja przejścia.
W przypadku połączenia szeregowego wartości rezystancji dodają się, co może spowodować wystąpienie strat mocy i spadków napięcia.
Rezystancja stykowa w miejscach łączeń ulega znacznym zmianom zależnie od siły docisku i właściwości powierzchni.
Rezystancje różnych materiałów | Rezystancje miejsc połączeń |
R1 HP Con | Wiązka przewodów | R C1 | Przewód spawalniczy dodatni źródła spawania |
R2 HP | Pakiet przewodów uchwytu | R C2 | Przedłużająca wiązka uchwytu |
R3 GD | Przewód masy | R C3 | Pakiet przewodów uchwytu |
R4 WP | Element spawany, stół roboczy | R C4 | Korpus palnika |
|
| R C5 | Stół spawalniczy lub element mocujący |
|
| R C6 | Przewód spawalniczy ujemny źródła spawania |
|
|
| |
R | Rezystancja całkowita (= suma wszystkich rezystancji jednostkowych) |
Rezystancja przewodu prądowego zależy od jego przekroju, materiału i długości.
Wysoka rezystancja wywołuje spadek napięcia, a przez to stratę mocy w obwodzie spawania.
Przeciwdziałać temu może dobór odpowiedniego przekroju przewodu.
Zalecane minimalne przekroje przewodu dla niechłodzonych przewodów miedzianych i 100% cyklu pracy:
Prąd spawania | Długość przewodu maks. 10 m | Długość przewodu maks. 50 m |
---|---|---|
150 A | 16 mm² | 25 mm² |
200 A | 25 mm² | 35 mm² |
250 A | 35 mm² | 50 mm² |
300 A | 50 mm² | 70 mm² |
400 A | 70 mm² | 95 mm² |
500 A | 95 mm² | 120 mm² |
600 A | 120 mm² | 2 × 95 mm² |
WAŻNE! Elementy układać generalnie odizolowane od potencjału ziemi, aby uniknąć powstawania rezystancji równoległych i przepływów prądu.
Każdy przewód, przez który przepływa prąd elektryczny, wytwarza pole elektromagnetyczne. Jeżeli zmienia się natężenie prądu, zmieniające się pole elektromagnetyczne indukuje napięcie. Napięcie przeciwdziała zmianie prądu.
Indukcyjność to opór przed zmianą prądu.
Jeżeli zmienia się powierzchnia rozciągnięta między dwoma przewodami, zwiększa się powierzchnia strumienia magnetycznego, a przez to także indukcyjność.
Indukcyjności | Obliczenie indukcyjności z |
L1 | Indukcyjność uzwojenia bieguna dodatniego | N1 | Liczba uzwojeń biegun spawania dodatni |
L2 | Indukcyjność uzwojenia przewód masy | N2 | Liczba uzwojeń biegun spawania ujemny |
L3 | Indukcyjność z całej powierzchni | A1 | Powierzchnia uzwojenia biegun spawania dodatni |
A2 | Powierzchnia uzwojenia biegun spawania ujemny | ||
|
| A3 | Rozciągnięta powierzchnia |
|
| µr1-µr3 | Przenikalność przez materiał w powierzchniach |
|
|
| |
L | Indukcyjność całkowita (= suma L1+L2+L3) |
Indukcyjność L [µH] zwiększa się wskutek otaczających materiałów i ich przenikalności µr i podnosi się do kwadratu wraz z liczbą zwojów N przewodu.
Biorąc zamkniętą powierzchnię A i materiały µr, na podstawie wzoru dla pierścieniowej cewki bezrdzeniowej można przybliżyć wartość indukcyjności µ0:
N | Liczba zwojów [1] |
A | Rozciągnięta powierzchnia [m2] |
l | Długość przewodu [m] |
| Magnetyczna stała pola [Vs/Am] |
| Przenikalność względna [Vs/Am] |
WAŻNE! |
Każdy przewód, przez który przepływa prąd elektryczny, wytwarza pole elektromagnetyczne. Jeżeli zmienia się natężenie prądu, zmieniające się pole elektromagnetyczne indukuje napięcie. Napięcie przeciwdziała zmianie prądu.
Indukcyjność to opór przed zmianą prądu.
Jeżeli zmienia się powierzchnia rozciągnięta między dwoma przewodami, zwiększa się powierzchnia strumienia magnetycznego, a przez to także indukcyjność.
Indukcyjności | Obliczenie indukcyjności z |
L1 | Indukcyjność uzwojenia bieguna dodatniego | N1 | Liczba uzwojeń biegun spawania dodatni |
L2 | Indukcyjność uzwojenia przewód masy | N2 | Liczba uzwojeń biegun spawania ujemny |
L3 | Indukcyjność z całej powierzchni | A1 | Powierzchnia uzwojenia biegun spawania dodatni |
A2 | Powierzchnia uzwojenia biegun spawania ujemny | ||
|
| A3 | Rozciągnięta powierzchnia |
|
| µr1-µr3 | Przenikalność przez materiał w powierzchniach |
|
|
| |
L | Indukcyjność całkowita (= suma L1+L2+L3) |
Indukcyjność L [µH] zwiększa się wskutek otaczających materiałów i ich przenikalności µr i podnosi się do kwadratu wraz z liczbą zwojów N przewodu.
Biorąc zamkniętą powierzchnię A i materiały µr, na podstawie wzoru dla pierścieniowej cewki bezrdzeniowej można przybliżyć wartość indukcyjności µ0:
N | Liczba zwojów [1] |
A | Rozciągnięta powierzchnia [m2] |
l | Długość przewodu [m] |
| Magnetyczna stała pola [Vs/Am] |
| Przenikalność względna [Vs/Am] |
WAŻNE! |
Podczas spawania z wysoką indukcyjnością, szybkie zmiany wartości prądu mogą już nie zachodzić z pożądaną prędkością, ponieważ wartość napięcia maksymalnego jednego źródła energii (= ULimit) nie wystarczy.
Staje się to zauważalne poprzez wysoką indukcyjność w obwodzie spawania, szczególnie w przypadku łuku pulsującego i długich pakietów przewodów.
Mała indukcyjność | Duża indukcyjność |
Gdy indukcyjność jest duża, wartość rzeczywista prądu Iact, ze względu na ograniczone napięcie gniazda Uclamp nie osiąga przebiegu zadanej wartości energii Iset.
Sekwencja A1–A2: | Sekwencja B1–B2: |
Takie same nastawy dla sekwencji A1–A2 i B1–B2.
Określenie rezystancji obwodu spawania oraz indukcyjność obwodu spawania przeprowadza źródło energii w toku kalibracji R/L.
Po założeniu końcówki prądowej i rozpoczęciu kalibracji R/L określa się spadek napięcia i indukcyjność w całym obwodzie spawania. Wartości rezystancji elektrycznej oraz indukcyjności używa się do prawidłowej dokumentacji wskazań napięcia łuku spawalniczego oraz regulacji procesu.
WAŻNE! |
Rozpoczęcie kalibracji R/L:
Indukcyjność w obwodzie spawania zmienia się wraz z pozycją pomiaru.
W przypadku zmiany pozycji, zmienia się rozciągnięta powierzchnia obwodu spawania, a wskutek tego indukcyjność. Warunki odrywania kropli nie są stałe.
Źródło energii oblicza wartość chwilową indukcyjności dla procesów spawania Puls, PMC i CMT, a regulator procesu może lepiej reagować na zmiany indukcyjności.
Pozycja 1: | Pozycja 2: |
WAŻNE! |
Wartości orientacyjne rezystancji obwodu spawania R i indukcyjności L dla możliwych zakłóceń procesu:
Proces spawania | R [mΩ] | L [μH] |
---|---|---|
Konwencjonalny łuk zwarciowy * | ≤50 | ≤30 |
Łuk pulsujący * | ≤25 | ≤40 |
Łuk natryskowy ** | ≤60 | ≤80 |
Przyjęto:
* | Prąd spawania 120 A, spoiwo ø1,2 mm, gaz osłonowy M21 |
** | Łuk natryskowy 300 A, spoiwo ø1,2 mm, gaz osłonowy M21 |
Zależnie od typu źródła energii, punktu pracy, właściwości charakterystyk i usterek zalecenie może odbiegać od podanego.
Łuk natryskowy
Łuk natryskowy, dzięki swojemu w przybliżeniu stałemu przebiegowi prądu, jest najmniej wrażliwy w przypadku, gdy prąd osiąga wysokie wartości.
Konwencjonalny łuk zwarciowy
Zachowanie zwarcia określa się na podstawie zdarzeń.
LSC (Low Spatter Control)
W procesie LSC źródło mierzy napięcie łuku kilkadziesiąt razy na sekundę, i w razie potrzeby obniża rezystancję.
Zintegrowany w źródle prądu spawalniczego moduł (np. odcinek tłumiący, TPS 400i LSC ADV) gwarantuje, że indukcyjność wytworzona w wiązce uchwytu zostanie bezpiecznie odprowadzona. W ten sposób uzyskuje się oderwanie kropli na bardziej stałym poziomie, przy mniejszej liczbie odprysków spawalniczych.
CMT
Wskutek cyklicznej kompensacji procesu każdym ruchem naprzód i wstecz drutu elektrodowego CMT plasuje się pomiędzy LSC i LSC ADV.
Łuk pulsujący
Warianty łuku pulsującego są najwrażliwsze, ponieważ impulsy dużego prądu wymagają małych rezystancji i małych wartości indukcyjności. W charakterze środka zaradczego można zastosować charakterystyki PMC-multiarc ze zmniejszonymi prędkościami zmian oraz obniżonymi wartościami prądu.
Jeżeli przewód elektryczny jest w polu magnetycznym, oddziałuje na niego generowana wskutek tego siła.
Ta tak zwana siła Lorenza zależy od kierunku prądu, kierunku pola magnetycznego i ich orientacji względem siebie.
Już najmniejsze oddziaływania siły magnetycznej wytwarzają odchylenie geometryczne łuku spawalniczego.
Takie niepożądane oddziaływanie wzajemne określa się mianem „magnetycznego ugięcia łuku”.
Możliwość spawania metodą MIG/MAG zależnie od gęstości strumienia magnetycznego:
bardzo dobra | dobra | średnia | zła | niemożliwa |
≤2 mT | 2–4 mT | 4–6 mT | 6–8 mT | ≥8 mT |
≤20 Gs | 20–40 Gs | 40–60 Gs | 60–80 Gs | ≥80 Gs |
Namagnesowane elementy mogą prowadzić do odchylania łuku spawalniczego i zakłócać odrywanie kropli.
Także drut elektrodowy, przez który przepływa prąd elektryczny oraz jarzący się łuk elektryczny wytwarzają koncentryczne pola magnetyczne, zniekształcane na końcach elementu i nierównomiernych rowkach, również wywierające siłę odchylającą łuk spawalniczy.
Części przyrządu mocującego, przez które przepływa prąd elektryczny, eliminują magnetyzm resztkowy (= remanencja), jeżeli są one wykonane z materiału ferrytycznego. Aluminium, miedź i stale austenityczne nie mają remanencji.
Oddziaływanie siły na łuk spawalniczy poprzez pola magnetyczne:
Siła pola magnetycznego w detalu zależy od wartości natężenia prądu przewodnika, przewodnictwa elektrycznego (materiału), przekroju detalu oraz liczby i rozmiaru rowków w obwodzie magnetycznym.
Spawanie namagnesowanych detali może negatywnie wpływać na stabilność procesu.
Niwelowanie ugięcia łuku wskutek poprawnego przyłączenia masy:
Pozycja zacisku masy jest decydująca dla kierunku przepływu prądu i jego pola magnetycznego w detalu.
Prąd elektryczny zawsze wybiera najkrótszą drogę, a w przypadku takich samych materiałów i przekrojów, i kierunek odchylenia łuku spawalniczego następuje przeciwnie do położenia zacisku masy.
Określenie działania siły na łuk spawalniczy:
reguła prawej dłoni
Kciuk w kierunku przepływu prądu spawania
Palec wskazujący w kierunku linii pola magnetycznego
Palec środkowy wskazuje kierunek siły
Jeżeli przewód elektryczny jest w polu magnetycznym, oddziałuje na niego generowana wskutek tego siła.
Ta tak zwana siła Lorenza zależy od kierunku prądu, kierunku pola magnetycznego i ich orientacji względem siebie.
Już najmniejsze oddziaływania siły magnetycznej wytwarzają odchylenie geometryczne łuku spawalniczego.
Takie niepożądane oddziaływanie wzajemne określa się mianem „magnetycznego ugięcia łuku”.
Możliwość spawania metodą MIG/MAG zależnie od gęstości strumienia magnetycznego:
bardzo dobra | dobra | średnia | zła | niemożliwa |
≤2 mT | 2–4 mT | 4–6 mT | 6–8 mT | ≥8 mT |
≤20 Gs | 20–40 Gs | 40–60 Gs | 60–80 Gs | ≥80 Gs |
Namagnesowane elementy mogą prowadzić do odchylania łuku spawalniczego i zakłócać odrywanie kropli.
Także drut elektrodowy, przez który przepływa prąd elektryczny oraz jarzący się łuk elektryczny wytwarzają koncentryczne pola magnetyczne, zniekształcane na końcach elementu i nierównomiernych rowkach, również wywierające siłę odchylającą łuk spawalniczy.
Części przyrządu mocującego, przez które przepływa prąd elektryczny, eliminują magnetyzm resztkowy (= remanencja), jeżeli są one wykonane z materiału ferrytycznego. Aluminium, miedź i stale austenityczne nie mają remanencji.
Oddziaływanie siły na łuk spawalniczy poprzez pola magnetyczne:
Siła pola magnetycznego w detalu zależy od wartości natężenia prądu przewodnika, przewodnictwa elektrycznego (materiału), przekroju detalu oraz liczby i rozmiaru rowków w obwodzie magnetycznym.
Spawanie namagnesowanych detali może negatywnie wpływać na stabilność procesu.
Niwelowanie ugięcia łuku wskutek poprawnego przyłączenia masy:
Pozycja zacisku masy jest decydująca dla kierunku przepływu prądu i jego pola magnetycznego w detalu.
Prąd elektryczny zawsze wybiera najkrótszą drogę, a w przypadku takich samych materiałów i przekrojów, i kierunek odchylenia łuku spawalniczego następuje przeciwnie do położenia zacisku masy.
Określenie działania siły na łuk spawalniczy:
reguła prawej dłoni
Kciuk w kierunku przepływu prądu spawania
Palec wskazujący w kierunku linii pola magnetycznego
Palec środkowy wskazuje kierunek siły
Dwa sąsiednie łuki spawalnicze o takim samym kierunku prądu przyciągają się.
Im mniejszy kąt i odstęp pomiędzy drutami elektrodowymi, tym większa wzajemna siła przyciągania.
I1 | Prąd spawania elektrody prowadzącej |
I2 | Prąd spawania elektrody trail |
B1 | Strumień magnetyczny wywołany przez elektrodę prowadzącą |
B2 | Strumień magnetyczny wywołany przez elektrodę trail |
F1 | Siła odchylająca wywołana przez elektrodę prowadzącą |
F2 | Siła odchylająca wywołana przez elektrodę trail |
Łuk spawalniczy w fazie pulsu wytwarza silne pole magnetyczne działające na drugi łuk spawalniczy.
Spawanie przeciwnie do masy jest korzystne, ponieważ oba łuki spawalnicze są prowadzone zgodnie z kierunkiem spawania.
Do spawania tandemowego TWIN zaprojektowano zsynchronizowane linie synergiczne o wysokiej intensywności łuku dla dużego natężenia prądu.
Demagnetyzacja elementów zmniejsza ugięcie łuku i uzyskuje się ją cyklicznym przemagnesowaniem. Do cyklicznego przemagnesowania można stosować uchwyty elektromagnetyczne lub przyrządy demagnetyzujące.
Stosowane są one podczas budowy rurociągów lub do elementów, które wskutek ich produkcji lub transportu zachowują resztkowy magnetyzm.
Prosta alternatywa, gdy uchwyt elektromagnetyczny nie ma funkcji demagnetyzacji:
zastosowanie źródła energii TIG-AC (np. iWave AC/DC) + zwarte przewody masy na owiniętym elemencie przy jednoczesnym obniżeniu amplitudy prądu.
Demagnetyzacja z zastosowaniem iWave AC/DC:
W przypadku spawania kilkoma łukami spawalniczymi jednego detalu lub spawania w klatce spawalniczej, ułożenie pakietów przewodów i przewodów masy jest decydujące dla ich wzajemnego oddziaływania.
Na poniższej ilustracji przedstawiono dwa równoległe przewody masy.
Przez czerwony przewód (a) przepływa prąd, indukując napięcie w szarym przewodzie (b).
Wysokość indukowanego napięcia opisuje się współczynnikiem sprzężenia (M).
Współczynnik parowania źródeł spawalniczych spada o kwadrat swojej wartości wraz z odstępem (d). Im większy odstęp, tym mniejsze jest wyindukowane napięcie.
Zalecany jest minimalny odstęp wynoszący 30 cm.
Wspólne prowadzenie przewodów masy w szynie montażowej wykonanej z materiałów ferrytycznych (np. szynie stalowej) zwiększa wartości rezystancji mierzone w wyniku parowania źródeł prądu.
Unikać wspólnego prowadzenia przewodu masy w szynie montażowej!
W przypadku spawania kilkoma łukami spawalniczymi jednego detalu lub spawania w klatce spawalniczej, ułożenie pakietów przewodów i przewodów masy jest decydujące dla ich wzajemnego oddziaływania.
Na poniższej ilustracji przedstawiono dwa równoległe przewody masy.
Przez czerwony przewód (a) przepływa prąd, indukując napięcie w szarym przewodzie (b).
Wysokość indukowanego napięcia opisuje się współczynnikiem sprzężenia (M).
Współczynnik parowania źródeł spawalniczych spada o kwadrat swojej wartości wraz z odstępem (d). Im większy odstęp, tym mniejsze jest wyindukowane napięcie.
Zalecany jest minimalny odstęp wynoszący 30 cm.
Wspólne prowadzenie przewodów masy w szynie montażowej wykonanej z materiałów ferrytycznych (np. szynie stalowej) zwiększa wartości rezystancji mierzone w wyniku parowania źródeł prądu.
Unikać wspólnego prowadzenia przewodu masy w szynie montażowej!
I1 | Wartość zadanego prądu spawania – źródło spawalnicze 1 |
I2 | Wartość zadanego prądu spawania – źródło spawalnicze 2 |
U1 | Wymagane napięcie – obwód spawania 1 |
U2 | Wymagane napięcie – obwód spawania 2 |
Uc | Napięcie sprzężenia |
Na ilustracji przedstawiono idealne przebiegi prądu (I) w kolorze czerwonym i idealne przebiegi napięcia (U) w kolorze niebieskim, dla dwóch źródeł energii.
Źródło energii 1 indukuje podczas spawania napięcie sprzężenia (Uc) w obwodzie spawania źródła 2 podczas procesu spawania.
To napięcie Uc dodaje się lub odejmuje od napięcia łuku spawalniczego i zniekształca rzeczywiste pomiary długości łuków oraz oderwania kropli oraz zmierzone wartości dla drugiego źródła spawania.
W wyniku tego zakłócenia następuje cykliczna zmiana długości łuku.
Na ilustracji przedstawiono również typową konfigurację z równoległymi pakietami przewodów i przewodami masowymi, które łączą wzajemnie indukowane napięcia. Oddzielenie przewodów spawalniczych lub zapewnienie wystarczającej odległości między przewodami przewodzącymi prąd niweluje powstałe sprzężenie (patrz także strona (→)).
Kontrola prawidłowego parowania źródeł w przypadku niestabilności procesu spawania:
Wykonać spoinę tylko jednym łukiem spawalniczym i porównać rezultaty spawania.
Nierównomierny przebieg spoin (niezgodności) z napięciem Uc w obwodzie spawania:
Zmiany łuku spawalniczego, wywołujące tak niepożądane rezultaty spawania, są widoczne na nagraniach z dużą prędkością, a także gołym okiem.
Środki zaradcze opisane w przykładach optymalizacji rozpoczynających się na stronie (→) zmniejszają zakłócenia długości łuku. Uzyskano dobry wynik spawania ze stabilną długością łuku.
Pomiar wartości parowania źródeł prądu:
WAŻNE! Etapy pracy trzeba wykonać w obu źródłach spawalniczych!
0 mΩ / 0%
Dwa całkowicie rozdzielone obwody prądu spawania.
Wysoka wartość w mΩ
Bardzo duże sprzężenie statyczne, np. w wyniku wspólnych przewodów masy
Wysoka wartość %
Bardzo duże sprzężenie dynamiczne, np. wskutek ciasno, równolegle ułożonych pakietów przewodów lub przewodów masy obcego źródła prądu spawania
Prowadzenie dwóch przewodów masy lub pakietów przewodów w jednej ferrytycznej szynie lub ich nawinięcie wzmacnia wzajemny wpływ, a przez to sprzężenie dynamiczne.
Ocenę rezultatów pomiarów podzielono na cztery zakresy. Jeżeli rezultaty pomiarów leżą w obu dolnych zakresach, trzeba zoptymalizować obwody spawania dla jednego elementu.
W przypadku spawania kilkoma łukami spawalniczymi jednego elementu, trzeba określić wartości pomiaru parowania źródeł prądu z uwzględnieniem poszczególnych obwodów spawania. Poszczególne wartości pomiarów dodają się, jeżeli wszystkie łuki spawalnicze wzajemnie oddziałują na siebie magnetycznie.
Rejestracja poszczególnych ścieżek prądowych i mierzenie, analizowanie oraz przebudowa parami ułatwia optymalizację obwodów spawania.
Przebieg pomiaru parowania źródeł prądu:
W celu uzyskania powtarzalnych wyników spawania, trzeba zaplanować i ewentualnie zoptymalizować elektryczny obwód spawania.
Oprócz pozycji i długości przewodu masy, dla uzyskania dobrej i powtarzalnej jakości wyników spawania decydujące jest też jego zamocowanie.
W celu uzyskania powtarzalnych wyników spawania, trzeba zaplanować i ewentualnie zoptymalizować elektryczny obwód spawania.
Oprócz pozycji i długości przewodu masy, dla uzyskania dobrej i powtarzalnej jakości wyników spawania decydujące jest też jego zamocowanie.
W celu uzyskania powtarzalnych wyników spawania, trzeba zaplanować i ewentualnie zoptymalizować elektryczny obwód spawania.
Oprócz pozycji i długości przewodu masy, dla uzyskania dobrej i powtarzalnej jakości wyników spawania decydujące jest też jego zamocowanie.
Wysoka siła docisku lub nacisku powierzchniowego jest konieczna, aby zagwarantować niewielkie rezystancje przejścia.
Wkręcane zaciski przyłączeniowe mają największą siłę docisku (>1000 N).
Często stosowane elementy mocujące i dociski kolanowe zwykle nie są określone, szczególnie jeżeli chodzi o tolerancje.
Ilustracja przedstawia warianty sztywnych przyłączy masy.
Pneumatyczna wersja z dwoma punktami masy ma dodatkowo sprężynowy siłownik mocujący, do różnych sił i średnic.
Druga ilustracja przedstawia wersje ruchomych przyłączy masy zastosowanych w systemach szynowych.
Także w przypadku tych systemów duże znaczenie ma odpowiedni docisk powierzchniowy. Należy zagwarantować pełny styk elementu ślizgowego do szyny na całej jej długości.
Dlatego obwód prądowy ma dwa elementy ślizgowe ze sprężynami.
Czyszczarki utrzymują szynę wolną od zanieczyszczeń i smarów.
Każdy obwód prądu spawania potrzebuje własnego punktu masy lub własnej szyny masy, o wystarczających parametrach.
WAŻNE!
Dla urządzeń i elementów obrotowych dostępne są warianty z ruchomymi stykami masy:
Ważne w przypadku styków masy dla przyrządów obrotowych:
Zaplanowanie większej liczby punktów masy może znacząco skrócić ścieżki prądowe i zmniejszyć powierzchnie indukcyjności. Unika się wspólnych przewodów masy, ścieżki prądowe rozłącza się.
Aby uzyskać niemal równe sobie wartości rezystancji, przewody masy powinny mieć taką samą długość i być ułożone możliwe na jak największej długości równolegle z pakietem przewodów spawalniczych o biegunowości dodatniej.
Ilustracja przestawia rozmieszczenie przewodów masy w postaci sieci na podłodze hali.
Duże wózki do spawania wzdłużnego wyposażone w pakiety przewodów i przewody masowe o znacznej długości wykazywałyby znacząco zbyt duże wartości rezystancji i indukcyjności.
W przypadku zintegrowanych systemów spawania ze zintegrowanym podajnikiem drutu i bez zestawu przewodów połączeniowych, w większości stosuje się także krótkie pakiety spawalnicze.
W tym przypadku należy w szczególności wziąć pod uwagę ułożenie przewodów masowych:
Zapewnia to:
Nieprawidłowo wykonane zaciski masy lub zabrudzona powierzchnia elementów spawanych mogą dawać wynikowe duże wartości rezystancji, co powoduje zmienne rezultaty spawania.
W przypadku zintegrowanych systemów spawania ze zintegrowanym podajnikiem drutu i bez zestawu przewodów połączeniowych, w większości stosuje się także krótkie pakiety spawalnicze.
W tym przypadku należy w szczególności wziąć pod uwagę ułożenie przewodów masowych:
Zapewnia to:
Nieprawidłowo wykonane zaciski masy lub zabrudzona powierzchnia elementów spawanych mogą dawać wynikowe duże wartości rezystancji, co powoduje zmienne rezultaty spawania.
W przypadku dzielonych systemów spawalniczych, osobny podajnik drutu jest połączony ze źródłem energii spawania.
Długość zestawu przewodów połączeniowych i jego ułożenie jest decydujące dla indukcyjności w obwodzie spawania.
Nawinięcie zestawu przewodów połączeniowych na wózek lub, w najgorszym wypadku, wokół butli z gazem, zwielokrotnia indukcyjność całkowitą w obwodzie spawania.
Rozwiązanie
Stosować równoległy układ przewodu masy i zestawu przewodów połączeniowych.
Poprzednia ilustracja przedstawia, jak bezpiecznie zawinąć w układzie równoległym przewody.
Skompensowane zestawy przewodów połączeniowych
W przypadku skompensowanych zestawów przewodów połączeniowych, przewód spawalniczy o biegunowości dodatniej i przewód masy są poprowadzone w jednym pakiecie przewodów.
Wewnętrzny „układ 4-linkowy” kompensuje niemal całe pole elektromagnetyczne.
Szczególnie w przemyśle stoczniowym oraz przy budowie rurociągów, to specjalne rozwiązanie może być wariantem zapewniającym krótkie przewody masy i małe indukcyjności.
Szczególnie w przypadku linii zautomatyzowanych lub zastosowań zrobotyzowanych, obwód spawania trzeba zaplanować wcześniej, aby od razu przy projektowaniu wykluczyć lub zminimalizować zakłócenia procesu.
Późniejsze planowanie, a także optymalizacje często udaje się wykonać wyłącznie z dużym nakładem kosztów.
Podczas planowania linii trzeba wziąć pod uwagę, by długości przewodów masy i ich przekroje dla różnych punktów masy były takie same.
Powierzchnia rozciągająca się pomiędzy pakietem przewodów i przewodem masy określa indukcyjność i powinna ona być tak mała, jak to możliwe.
Element lub przyrząd powinno się montować w izolacji od potencjału ziemi, aby uniknąć powstawania równoległych prądów doziemnych i przesunięć potencjałów napięciowych.
Szczególnie w przypadku linii zautomatyzowanych lub zastosowań zrobotyzowanych, obwód spawania trzeba zaplanować wcześniej, aby od razu przy projektowaniu wykluczyć lub zminimalizować zakłócenia procesu.
Późniejsze planowanie, a także optymalizacje często udaje się wykonać wyłącznie z dużym nakładem kosztów.
Podczas planowania linii trzeba wziąć pod uwagę, by długości przewodów masy i ich przekroje dla różnych punktów masy były takie same.
Powierzchnia rozciągająca się pomiędzy pakietem przewodów i przewodem masy określa indukcyjność i powinna ona być tak mała, jak to możliwe.
Element lub przyrząd powinno się montować w izolacji od potencjału ziemi, aby uniknąć powstawania równoległych prądów doziemnych i przesunięć potencjałów napięciowych.
Linie z jednym punktem masy
Przykład — obrotnik z wózkiem do spawania wzdłużnego
Rozwiązanie:
Układ z kilkoma punktami masy
Druga ilustracja przedstawia wózek do spawania wzdłużnego z dodatkowym stykiem masy.
Powierzchnie pomiędzy przewodem spawalniczym o biegunowości dodatniej i przewodem masy nad elementem stają się wyraźnie mniejsze, a także bardziej stałe na trasie przemieszczania się.
Zarówno w przypadku procesów ręcznych, jak i zautomatyzowanych, do jednego elementu można zastosować kilka łuków spawalniczych, co może spowodować efekty sprzężenia magnetycznego.
Zarówno w przypadku procesów ręcznych, jak i zautomatyzowanych, do jednego elementu można zastosować kilka łuków spawalniczych, co może spowodować efekty sprzężenia magnetycznego.
Jeżeli jeden element jest spawany jednocześnie przez kilka łuków spawalniczych, wszystkie obwody prądu spawania trzeba od siebie oddzielić:
A | System spawania z nieprawidłowym ułożeniem przewodów (a) krzyżujące się kierunki przepływu prądu wspólny potencjał masy kierunek przepływu prądu poprowadzony pod drugim łukiem spawalniczym (b) |
B | prawidłowo skonstruowany system spawania — przewody prądowy i masy kompensują się (d) osobne masy i nieprzecinające się kierunki przepływu prądu (e) |
Rezultat optymalizacji:
Napięcia zakłócające z sąsiednich obwodów prądu spawania wpływają na regulację długości łuku i powodują niestabilności w procesie spawania (patrz także od strony (→)).
Rozwiązanie:
bezpośredni pomiar napięcia przewodem pomiaru napięcia (c) od elementu do najbliższego interfejsu (np. podajnika drutu (b), SplitBox lub SB 60i)
Od tego interfejsu potencjał napięciowy jest bezzakłóceniowo przekazywany do źródła spawalniczego.
(a) | Źródło energii |
(b) | Podajnik drutu, SplitBox lub SB 60i |
(c) | Przewód czujnika pomiaru napięcia |
(d) | Odstęp, min. 30 cm |
(e) | Komunikacja magistralą SpeedNet |
Ilustracja przedstawia schemat połączeń interfejsów czujnika (a) i (b).
Przewód czujnika pomiaru napięcia prowadzi się osobno od komunikacji magistralą SpeedNet (e), ale w tym samym, wielobiegunowym przewodzie robota w pakiecie przewodów.
Fizyczne oddziaływania rezystancji i indukcyjności wskutek układu obwodu spawania nie zmieniają się, ponieważ określają je przewody przewodzące prąd (pakiet przewodów i przewód masy).
Następuje polepszenie pomiaru napięcia łuku spawalniczego, znikają wpływy zakłócające pomiar napięcia.
WAŻNE!
Poprawa układu pakietu przewodów jest zawsze pierwszą wykonywaną czynnością podczas optymalizacji.
Odstęp (d) przewodu czujnika od przewodu masy lub pakietu przewodów, w miarę możliwości powinien wynosić przynajmniej 30 cm, aby uniknąć napięć włączonych w przewód czujnika.
Jednodrutowe systemy spawania z reguły nie potrzebują przewodu czujnikowego.
W przypadku spawania kilkoma łukami spawalniczymi jednego detalu, czujnik zapewnia istotną poprawę pomiaru napięcia, a przez to stabilności łuku spawalniczego, jeżeli ułożenie przewodów na stanowisku spawalniczym nie zostało zaprojektowane optymalnie.
Przykład: Stół obrotowy z obszarem spawania za ścianką działową
Wiele pozycji spawania wymaga wielu punktów przyłącza masowego i czujników napięcia. Muszą być one również rozmieszczone w odpowiednich odstępach, aby uniknąć nieoczekiwanych cewek.
W jednej wiązce przewodów można poprowadzić kilka przewodów z czujnikiem napięcia, ponieważ nie przewodzą one prądu spawania i nie spowodują powstania zakłóceń.
W przypadku długich portali spawalniczych, zastosowanie przewodu z czujnikiem napięcia nie niesie ze sobą korzyści. Dlatego już na etapie planowania systemu trzeba przygotować jak najkrótsze obwodu prądu spawania.
Przewód z czujnikiem napięcia jest rozwiązaniem do zastosowania w późniejszym czasie, np. dla już istniejących systemów.
W idealnym przypadku, oczekiwany przebieg prądu uwzględnia się już na etapie projektowania systemu.
W kolejnych sekcjach opisano następujące przykłady optymalizacji:
W kolejnych sekcjach opisano następujące przykłady optymalizacji:
W kolejnych sekcjach opisano następujące przykłady optymalizacji:
Ilustracje przed i po optymalizacji są pokazane w powiększeniu poniżej.
Kilka pojedynczych systemów spawania spawających jeden element — przed optymalizacją |
Kilka pojedynczych systemów spawania spawających jeden element — po optymalizacji |
Ilustracje przed i po optymalizacji są pokazane w powiększeniu poniżej.
Ułożenie przewodów systemu spawalniczego TWIN przed optymalizacją |
Ułożenie przewodów systemu spawalniczego TWIN po optymalizacji |
Ilustracje przed i po optymalizacji są pokazane w powiększeniu poniżej.
System Multi-TWIN przed optymalizacją |
System Multi-TWIN po optymalizacji |